ZAMOŚĆ
Zamość prawa miejskie uzyskał w 1580 r.,
na mocy przywileju lokacyjnego wystawionego przez kanclerza i hetmana wielkiego
koronnego Jana Zamoyskiego. W 1589 r. miasto zostało stolicą założonej przez
jego właściciela Ordynacji Zamojskiej.
Wiek XVII był okresem największego i najszybszego rozwoju miasta. Osiedlała się
tu nie tylko ludność polska, ale również wielu innych narodowości. Miasto
musiało się jednak zmagać z licznymi najazdami, m.in. Kozaków pod dowództwem
Bohdana Chmielnickiego w 1648 r. oraz podczas potopu w 1656 r. przez wojska
szwedzkie, którym podobnie jak Kozakom nie udało się zdobyć miasta. Dopiero
podczas wielkiej wojny północnej Zamość został zajęty przez wojska szwedzkie i
saskie.
W połowie XVIII w. przeprowadzono reformę założonej już w 1594 r. Akademii
Zamojskiej (wykładał na niej m.in. Stanisław Staszic), ale po zajęciu miasta
przez Austriaków w wyniku I rozbioru (1772 r.) została zamknięta (1784 r.).
W 1809 r. Zamość przyłączono do Księstwa Warszawskiego, a po kongresie
wiedeńskim do Królestwa Polskiego, uzależnionego od Rosji. W 1821 r. rząd
ówczesnego królestwa odkupił miasto i zmodernizował zamojską twierdzę. Dokonano
wówczas przebudowy wielu budynków, przez co utraciły one w dużym stopniu swój
pierwotny wygląd i styl. Zmodernizowana Twierdza Zamość odegrała dużą rolę w
trakcie powstania listopadowego i skapitulowała jako ostatni polski punkt oporu.
Po stwierdzeniu nieprzydatności twierdz z dziełami obronnymi, w 1866 r.
skasowano twierdzę zamojską, co dało początek przestrzennemu rozwojowi miasta.